کبد چرب عارضه ای بسیار شایع در سراسر دنیاست که تا حدود 25 % کل جمعیت جهان را درگیر خود کرده است. این مساله اگرچه در سطوح خفیف بدون علائم خاصی باقی می ماند، اما در صورت درمان نشدن و پیشرفت کردن، می تواند کبد را به بیماری های خطرناک تری مبتلا کند که در نهایت به از کار افتادن آن منتهی شود. دلایل متعددی برای ابتلا به این عارضه شایع وجود دارد که برخی از آنها شناخته شده و برخی دیگر هنوز مسکوت مانده است. باید اشاره کرد که ابتلا به این عارضه تنها به عادات روزانه زندگی فرد برمی گردد و در صورت شناخت این عادات و اصلاح آنها می توان این مساله را برای همیشه از خود دور نگاه داشت و حتی در صورت ابتلا می توان به درمان آن کمک شایانی کرد.
این عارضه به حالتی گفته می شود که میزان بیش از اندازه چربی در سلول های کبد تولید و ذخیره می شود. البته وجود مقدار بسیار کمی چربی در سلول های این قسمت طبیعی است، اما اگر این میزان از 5 % حجم کبد بیشتر شود، عارضه کبد چرب بروز پیدا کرده است. این بیماری به دو دسته ابتلا ناشی از مصرف الکل و کبد چرب غیر الکلی تقسیم می شود. نوع غیر الکلی این بیماری به این معنا است که کبد بدون مصرف الکل، دارو و یا مواد مخدر مبتلا شده است و این عارضه در بین بزرگسالان و حتی کودکان بسیار شایع است و مرحله ابتدایی و برگشت پذیر این بیماری محسوب می شود، اما متاسفانه اغلب به راحتی تشخیص داده نمی شود و در چنین شرایطی پیشروی کرده و احتمال بروز بیماری های خطرناک کبدی مانند سیروز و سرطان را تشدید می کند. (سیروز بیماری است که به مرور زمان زخم به جای سلول های کبدی می نشیند و مانع از جریان پیدا کردن خون به این عضو حیاتی و در نهایت از کار افتادن آن خواهد شد.) باید اشاره کرد که بیماری کبد چرب تنها این عضو را درگیر نکرده و در سطوح پیشرفته می تواند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی، کلیوی و دیابت را تشدید کند.
دلایل متعددی برای این مساله وجود دارد که برخی از آنها بسیار واضح بوده و اکثر افراد از آن اطلاع دارند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که به علت عدم اطلاع رسانی، عموم از آنها بی اطلاع هستند و ریشه بسیاری از موارد ابتلا را باید در همین دلایل جست و جو کرد. در ادامه به بررسی دلایل بروز این عارضه پرداخته ایم.
یکی از مهم ترین دلایل ابتلا به این بیماری، چاقی است و افرادی که مشکل اضافه وزن دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار می گیرند، به طوری که 70% افراد مبتلا به این عارضه، اضافه وزن دارند. متاسفانه تاثیر این عامل به حدی بالاست که یکی از دلایل مبتلا شدن کودکان و جوانان به کبد چرب غیر الکلی محسوب می شود. از آنجایی که سبک زندگی مدرن، امکان فعالیت و تحرک را از بسیاری از کودکان و جوانان گرفته، بروز این بیماری در بین آنها بسیار شایع شده است.
اگر از آن دسته افرادی هستید که اضافه وزن ندارید، اما میزان چربی ذخیره شده در ناحیه شکم و اطراف آن، بالاست و یا به عبارت ساده تر، شکم بزرگ تری نسبت به سایر قسمت های بدن خود دارید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما نیز وجود دارد. پس این ذهنیت که لاغر بودن و یا اضافه وزن نداشتن، تضمینی برای عدم ابتلا به کبد چرب است، کاملا اشتباه می باشد و حتی افراد با وزن نرمال نیز احتمال درگیر شدن با این مشکل را دارند.
کربوهیدرات ها یکی از منابع اصلی تامین انرژی بدن هستند و وجودشان در برنامه غذایی الزامی است. اما تولید کنندگان مواد غذایی برای حجیم، نرم و پرطرفدارتر کردن آنها، طی فرآیند هایی این مواد را تصفیه می کنند که در نتیجه کلیه مواد مغذی، فیبر و ویتامین های آن از بین می رود و ماده مصرفی خاصیت چندانی برای بدن نخواهد داشت و هم چنین توانایی سیر نگه داشتن زیادی نیز ندارد. از این دست مواد می توان به نان سفید، برنج سفید، ماکارونی، کیک و بیسکوئیت و ... اشاره کرد که متاسفانه جایگاه ویژه ای در برنامه غذایی اکثر افراد دارند. مصرف مداوم این مواد کبد را در معرض ابتلا به چربی بیش از حد قرار می دهد و هم چنین اضافه وزن و چاقی در مصرف کنندگان این کربوهیدرات ها بیشتر دیده می شود.
نوشیدنی هایی که میزان بالایی فروکتوز دارند، می توانند احتمال ابتلای شما را افزایش دهند. فروکتوز یا همان قند موجود در میوه ها، امروزه به بسیاری از نوشیدنی های قندی و انرژی زا اضافه می شود و مصرف مداوم آنها در بسیاری از کودکان و جوانان دیده می شود. این نوع نوشیدنی ها که می تواند آب میوه و یا هر نوشیدنی آماده دیگری باشد، تجمع چربی در کبد را افزایش می دهد، تا جایی که ابتلا به این بیماری به وجود آید.
باور عمومی بر این عقیده است که مصرف چربی و قند می تواند فرد را در معرض چاقی و بیماری های کبد قرار دهد، اما باید اشاره کرد که این همه ماجرا نیست. حتی سالم ترین مواد غذایی نیز می توانند شما را به این بیماری مبتلا کنند، اگر ندانید که چه میزان از آنها را بخورید! مصرف بیش از اندازه غذاهای سالم در یک وعده می تواند به چربی تولید شده در کبد اضافه کند. اگر از آن دسته افراد هستید که در یک وعده غذایی حتی در سالم ترین مواد، پرخوری می کنید، خود را در معرض ابتلا قرار داده اید. زیرا بدن میزان نیاز خود را جذب کرده و آنچه باقی می ماند، موجب افزایش چربی کبدی خواهد شد. بنابراین داشتن وعده های غذایی کم حجم و در تعداد بالاتر گزینه مناسب تری برای تغذیه روزانه است.
افرادی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند، بیش از سایرین در معرض بیماری کبد چرب می باشند. زیرا سطح انسولین در بدنشان بالاتر است و هم چنین مقاومت به این ماده در آنها به وجود می آید و باعث می شود بدن نتواند سطح قند خون را کنترل کرده و پایین نگه دارد، بنابراین افزایش میزان قند خون باعث تبدیل شدن آن به چربی در کبد شده و فرد را به این بیماری پنهان مبتلا می کند.
این عارضه یکی از بیماری های پنهان است که گاهی موارد شخص مبتلا تا مراحل پیشرفته از ابتلای خود بی اطلاع می ماند. اما علائمی وجود دارد که توجه به آنها می تواند در شناخت بیماری تاثیرگذار باشد.
زمانی که میزان چربی در کبد از حد طبیعی فراتر می رود علائمی نظیر ضعف و بی حالی و هم چنین دردهای خفیفی در ناحیه مرکزی و راست شکم بروز پیدا می کند و هم چنین می توان با تحلیل و ارزیابی سطح تری گلیسرید، انسولین و آنزیم های AST و ALT (2 آنزیمی که توسط کبد تولید می شوند) سلامتی این عضو حیاتی را بررسی نمود. اما گاهی علائم از این سطح نیز فراتر می روند و احتمال چربی غیر الکلی کبد بیشتر می شود و علائم زیر بروز پیدا می کند.
از بین رفتن اشتها
تهوع و استفراغ
دردهای متوسط تا شدید شکمی
زرد شدن پوست و چشم ها
در چنین شرایطی بهتر است بررسی های دقیق تری برای مشخص شدن وضعیت سلامتی این عضو حیاتی انجام شود.
عارضه کبد چرب، بیماری پنهانی است که حدود یک چهارم مردم دنیا را درگیر کرده است و متاسفانه نه تنها بزرگسالان، بلکه کودکان را نیز مبتلا کرده است. ریشه این بیماری تنها در عادات غذایی و سبک زندگی ماست و تغییر آنها می تواند تاثیرات شگرفی در پیشگیری و هم چنین درمان این مساله داشته باشد. پیشروی این عارضه می تواند منجر به از کار افتادگی کبد و تاثیر سوء بر کلیه و قلب شود و با آنکه می توان در مراحل ابتدایی از پیشروی این مساله جلوگیری نمود، اما در صورت پیشرفته شدن، کار بسیار سخت خواهد شد. بنابراین توجه به علائم ساده این بیماری و چک کردن منظم آنزیم های کبدی، برای تشخیص این عارضه در مراحل اولیه بسیار اهمیت دارد. اما اینکه راهکار درمانی این مساله چیست و برای کنترل و یا پیشگیری از ابتلا چه باید کرد را در مقاله بعدی در سایت وب دارو مطالعه نمایید.
