بیماری آلزایمر نوع پیشرفته ای از زوال عقل است که می تواند باعث بروز اخلال در فکر کردن، حافظه و رفتارهای روزمره شود. مطالعات پزشکی نشان می دهد که 80 درصد موارد ابتلا به زوال عقل ناشی از آلزایمر می باشد و معمولا پس از سن 65 سالگی علائم آن بروز کرده و فرد را درگیر می کند. اگرچه ممکن است این بیماری در سنین پایین تر نیز خود را نشان دهد و در این صورت می توان فرد را دچار آلزایمر زودرس دانست. اما علت بروز این اختلال چیست؟ چه کسانی بیش از دیگران مستعد ابتلا هستند و آیا راهکاری برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان این مساله وجود دارد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها و کسب اطلاعات کافی در زمینه این عارضه ادامه این مقاله را مطالعه نمایید.
آلزایمر شاخه ای از بیماری کلی تری به نام زوال عقل است که اغلب افراد این دو را یک عارضه می دانند. اما باید اشاره کرد که زوال عقل مساله ای کلی تر است که می تواند شامل پارکینسون، آسیب به مغز و آلزایمر باشد. آلزایمر نوعی اختلال در عملکرد مغز است که باعث می شود فرد توانایی های هنی خود را به مرور زمان از دست بدهد. این مساله می تواند در برخی افراد با سرعت بسیار بالا و برخی دیگر کندتر طی شود و اگرچه راه معالجه ای برای این مشکل شناخته نشده، اما می توان با راهکارهایی ساده در جهت کند کردن پیشرفت بیماری قدم برداشت. این بیماری معمولا در افراد بالای 65 سال دیده می شود و علائم اولیه ای دارد که باید جدی گرفته شود. باید اشاره کرد که به با افزایش سن قدرت حافظه به طور طبیعی کاهش خواهد یافت و این به معنی ابتلا به آلزایمر نیست. اما در صورتی که حافظه کوتاه مدت فرد تضعیف شود و سوالاتی که پاسخ های آنها را دریافت می کند، به طور مکرر بپرسد، احتمال ابتلا به این بیماری در او وجود دارد. در ادامه با ابعاد گسترده تری از این بیماری آشنا خواهیم شد.
متخصصان هنوز دلیل مشخصی برای ابتلا به این عارضه را شناسایی نکرده اند، اما به طور کلی عواملی وجود دارند که احتمال درگیر شدن فرد را تقویت می کنند.
سن: افرادی که در سن بالای 65 سال هستند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این عارضه می باشند. از آنجایی که افزایش سن می تواند به تحلیل رفتن سلول های بدن منجر شود و تضعیف عضلات، اندام ها و ... بروز پیدا می کنند، مرگ سلول های مغزی نیز می تواند اتفاق بیفتد و همین مساله پیدایش انواع مختلف بیماری زوال عقل که آلزایمر یک شاخه آن است را منجر می شود.
سابقه خانوادگی: افرادی که در خانواده و یا نزدیکان درجه دو خود شاهد بروز این عارضه بوده اند، احتمال ابتلای بالاتری دارند.
ژنتیک: مطالعات پزشکی نشان می دهد که عامل وراثت می تواند در ابتلا به این بیماری موثر باشد. وجود ژنی به نام آپولیپوپروتئین (Apolipoprotein ) در بدن می تواند فرد را مستعد درگیر شدن با این عارضه کند. برای آگاهی از وجود چنین ژنی در بدن می توان از آزمایش خون استفاده کرد، اما مثبت بودن نتیجه به معنی ابتلای قطعی به این بیماری نخواهد بود و تنها ریسک مبتلا شدن را بالا می برد.
اکثر ما بیماری آلزایمر را با فراموشی خاطرات می شناسیم، اما هر فردی می تواند در طول زندگی خود دوره های از تضعیف حافظه را تجربه کند و این لزوما از علائم آلزایمر نیست. این بیماری با رفتارهایی خود را نشان می دهد که به مرور زمان تشدید شده و بهبودی نمی یابد که در ادامه به توضیح آنها پرداخته ایم.
از دست دادن حافظه به نحوی که بر رفتارهای روزانه فرد تاثیر بگذارد. به عنوان مثال قرار ملاقاتی را که با کسی داشته، فراموش کند.
از دست دادن مهارت ها به گونه ای که به تنهایی قادر به انجام کارهای ساده ای نظیر استفاده از ماکروفر نباشد.
فقدان قدرت سخن گفتن به صورت عادی و یا نوشتن مطلب
گوشه گیر شدن و تمایل به دوری از اجتماع
پایین آمدن سطح بهداشت شخصی
گمراه شدن در مورد زمان و یا مکان
ایجاد تغییرات در خلق و خو و شخصیت فرد
از بین رفتن هماهنگی اندام های بدن و عدم توانایی در راه رفتن وانجام امور روزانه
و...
این علائم با توجه به مرحله و شدت بیماری می تواند تغییر کند و لزوما همه آنها در یک فرد دیده نمی شود. اما در صورتی که چنین مواردی را مشاهده نمودید، احتیاج به بررسی پزشکی برای تشخیص و شروع اقدامات کنترل کننده وجود دارد.
علم پزشکی تا به امروز درمان قطعی برای این بیماری را شناسایی نکرده است، اما می توان با راهکارهایی شدت پیشرفت این عارضه را کند کرد و شرایط زندگی را برای فرد مبتلا آسان تر ساخت. در مراحل اولیه بیماری می توان با استفاده از داروهای خاصی سطح استیل کولین (Acetylcholine) در مغز را بالاتر نگه داشت که به این واسطه سرعت پیشرفت بیماری کند می شود. (استیل کولین یکی از انتقال دهنده های عصبی در مغز است که در ثبت و یادآوری اطلاعات نقش موثری دارد.) در مراحل پیشرفته تر در کنار استفاده از برخی داروها، اصلاحاتی در سبک زندگی پیشنهاد می شود که در ادامه مطرح می شوند.
کاهش سطح اضطراب و نگرانی یکی از این اصلاحات است که در صورت نیاز می توان با استفاده از داروهای ضد افسردگی و استرس به کنترل آن پرداخت.
تلاش برای تمرکز بر روی فعالیت خاصی که باید به طور روزانه انجام شود. برای حصول نتیجه بهتر می توان بر روی فعالیت های مورد علاقه شخص تمرکز کرد.
داشتن استراحت و خواب کافی در طول شبانه روز می تواند به کند کردن روند این علائم کمک شگرفی کند.
استفاده از مواد غذایی گیاهی نیز می تواند به بهبود عملکرد مغز کمک شایانی کند. مطالعات نشان می دهد که ترکیبات گیاهی می توانند تاثیرات مثبتی در روند کند سازی این عارضه ایفا کنند که از جمله آنها می توان به گیاه جینکوبیلوبا اشاره کرد. مکمل های غذایی کنترل آلزایمر نیز مدتی است که تولید و روانه بازار شده است و با دارا بودن عصاره گیاهان موثر می تواند در کاهش سرعت پیشروی بیماری موثر باشد.
افزایش مصرف مواد حاوی آنتی اکسیدان در محافظت از سلول های مغزی موثر است. (آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از تخریب شدن سلول های بدن به واسطه عوامل مخربی نظیر آلودگی های محیطی، تغذیه ناسالم، سیگار کشیدن و ... جلوگیری می کنند.) از آنجایی که آلزایمر به مرگ سلول های مغزی منجر می شود، استفاده از مواد حاوی آنتی اکسیدان می تواند در مختل کردن این روند موثر باشد.
ورزش منظم روزانه از دیگر راهکارهایی است که می تواند به افزایش عملکرد مغزی و بهبود هماهنگی عصب و عضلات منتهی شده و کند شدن اندام های بدن و از کار افتادن آنها را به تعویق بیندازد.
ترک مصرف الکل و سیگار و حضور پررنگ در اجتماعات نیز از دیگر راهکارهای مقابله با این بیماری است که می تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد و کاهش تنش های منجر شود.
باید اشاره کرد که در صورت ابتلا به این بیماری مراجعه به پزشک و تحت نظر بودن دائمی از مهم ترین اقداماتی است که باید به انجام برسد.
بیماری گسترده ای است که هنوز ابعاد بسیاری از آن ناشناخته مانده است، اما آنچه واضح است، این عارضه پیشرونده بوده و در صورت کنترل نشدن، می تواند به سرعت زندگی روزانه فرد را مختل کند. شناخت علائم اولیه بروز این مساله می تواند در کنترل سرعت رشد بسیار موثر باشد و کیفیت زندگی مبتلا را افزایش دهد. برای غلبه بر پیشرفت این بیماری، ورزش کردن، کاهش اضطراب، تغذیه مناسب، حضور در اجتماعات و ... از مهم ترین اقداماتی است که می توان انجام داد و در کنار آنها مشورت با پزشک راهگشا خواهد بود. از آنجایی که آلزایمر بیماری فراگیری است و حتی در سنین پایین هم احتمال ابتلا وجود دارد، ضروری است تا ابعاد مختلف این بیماری را بشناسیم و با تقویت عملکرد مغز از بروز و پیشروی آن جلوگیری کنیم.
